Ermelo, 28 september 2017 - Canada is voor de derde keer het centrum van mondiaal turnen: de Olympische Spelen in 1976, de wereldkampioenschappen in 1985 en nu voor de tweede keer het WK turnen in Montreal. Bij alle drie ben ik betrokken (geweest): bij de Spelen als opleider en clubcoach van een Olympisch turnster, bij het WK 1985 als KNGV bondscoach en nu als NOS televisiecommentator. Montreal is voor mij dan ook een vat vol turnherinneringen.
OS Montreal 1976
Op 1 januari 1972 krijg ik op 23-jarige leeftijd van mijn vader de leiding over de afdeling damesturnen van het Zoetermeerse Pro Patria. Er wacht een nieuwe uitdaging: topcoach worden. Hij laat prima selecties achter met veel jong talent. De 9-jarige Monique Bolleboom is één van hen. In een groepje leeftijdsgenoten volgt ze mijn opleiding tot nationaal toptalent. Als 11-jarige maakt ze in 1974 deel uit van het clubteam dat Nationaal kampioen wordt. Een jaar later neemt de toenmalige bondscoach Eva Bartha haar op in het semi-turninternaat op het Nationaal Sportcentrum Papendal, waar mijn pupil Petra van den Brink al resideert.
Als 13-jarige vertrekt Monique Bolleboom in 1976 met de Olympische damesturnploeg naar Montreal. Ze is de jongste Nederlandse Olympiër ooit. Ons vrouwenteam wordt onder aanvoering van Ans Smulders-Van Gerwen 11e. Monique Bolleboom dringt door in de individuele meerkampfinale, waarin de dan 14-jarige Roemeense Nadia Comaneci Olympisch GOUD wint. In Montreal kwam voor het eerst in de mondiale turngeschiedenis een TIEN op het scorebord. Een sensatie! Deze ultieme waardering valt Nadia Comaneci in Montreal zeven keer ten deel.
Internet bestaat nog niet. Ik volg de wedstrijden via de spaarzame NOS-beelden met mijn voorganger Klaas Boot als commentator. In Zoetermeer is iedereen trots op Monique Bolleboom, die na terugkeer haar 14e verjaardag viert.
Na mijn huwelijk verneem ik van mijn aangetrouwde zwager Costache Gheorghiu, in 1976 coach van het Roemeense mannenteam, welke mediahectiek in Montreal rondom Nadia Comaneci losbarstte.
WK Montreal 1985
In het postolympische jaar 1985 zijn de wereldkampioenschappen voor het eerst in Montreal. Ik ben vanaf 1977 parttime coach van de nationale damesturnselectie en vanaf 1980 fulltime op Papendal werkzaam. De FIG heeft Nederland het WK 1987 in Rotterdam toegewezen. Rotterdam wordt daarmee het Olympisch kwalificatiemoment voor de Olympische Spelen 1988 in Seoul. Met een team naar de Spelen, wordt het doel. Daarom neem ik in 1984 jonge talenten op in de selectie ter voorbereiding op Rotterdam 1987. Ook lukt het ons om van het Ministerie van Onderwijs toestemming te krijgen het secundair onderwijs van de turnsters af te stemmen op een topsportprogramma. Een historische doorbraak in Nederland. Het Katholiek Gelders Lyceum in Arnhem wordt in augustus 1985 voorloper van de latere Topsporttalentscholen (LOOT-scholen) in ons land. Toch sterft mijn meerjarenplan halverwege een voortijdige dood door gebrek aan middelen en prioriteitstelling. Het KNGV is nagenoeg bankroet. Ik mag geen sponsor exclusief aan de damesturnploeg verbinden. Olympische kwalificatie in 1987 als team acht ik daarmee uitgesloten. En dus besluit ik medio 1985 de aangeboden contractverlenging ingaande 1986 te weigeren. Voor het WK 1985 in Montreal kwalificeren zich Thérèse Wilmink en Carola Eenkhoorn, twee sterke meerkampturnsters. We hebben succes: Thérèse Wilmink turnt de WK-meerkampfinale. Die finale is mijn laatste wedstrijd als turncoach. In 1986 wordt ik beroepsofficier bij de Koninklijke Landmacht, freelance turnverslaggever bij NRC Handelsblad en freelance turncommentator voor de NOS.
WK Montreal 2017
Volgende week kom ik voor de derde keer in het Olympisch Stadion van Montreal. In 1976 als televisiekijker, in 1985 als coach, nu als televisiecommentator. Wat een ontwikkeling heeft het mondiale turnen in die 41 jaren doorgemaakt! Na de Spelen van Atlanta 1996 is de verplichte oefenstof afgeschaft. Vele landen hebben nu topsportprogramma’s met 11 trainingssessies per week. Materialen zijn verbeterd, veel meer aandacht voor specifieke fysieke voorbereiding, meer fulltime topsportcoaches. Dit alles heeft het turnniveau doen stijgen en de wereldtop verbreed. Ook onze Nederlandse turnster en turners roeren zich sinds 2001 in de mondiale turnelite. De Olympische titels van Epke Zonderland en Sanne Wevers hebben de Nederlandse turnsport internationaal groot aanzien gegeven. Als televisiecommentator lift je daarin nationaal mee.
Komende week in Montreal zijn er weer kansen voor onze Oranje-toppers. Epke Zonderland is weer fit en fris, Bart Deurlo in topvorm. Casimir Schmidt, Frank Rijken, Bram Verhofstad en Boudewijn de Vries kunnen ons verrassen. Geen Nederlandse meerkamp deelneming in Montreal bij de mannen. De focus ligt op verzwaring van individuele toesteloefeningen met als doel het bereiken van toestelfinales, voorbehouden voor de beste 8 per toestel. Bij de vrouwen heeft Nederland wel een meerkampster: Eythora Thorsdottir. In alle internationale turnbladen treffen we foto’s van haar aan. Deze wonderschone turnster kan hoog eindigen als alles op de wedstrijddag samenvalt. Sanne Wevers turnt op brug en balk. Haar tweelingzus Lieke beperkt zich tot balk en Tischa Volleman doet sprong en vloer.
Dinsdag 3 oktober reis ik af om op donderdag (meerkampfinale mannen), vrijdag (meerkampfinale vrouwen), zaterdag (vijf toestelfinales) en zondag (vijf toestelfinales, waaronder balk en rekstok) de NOS-uitzendingen van commentaar te voorzien. Natuurlijk hopen we op Nederlanders in finales. Garanties zijn er niet. Toppers uit 80 landen hebben dezelfde doelstelling. Elke WK finaleplek is bijzonder. Zo kijk ik er tegen aan. Het tijdsverschil tussen Montreal en Nederland is ongunstig voor live-uitzendingen. De professionaliteit van de NOS-redactie in Hilversum waarborgt in ieder geval dat de volgers in Nederland veel meer te zien krijgen dan ik kreeg in 1976.